Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

H τροφή που εισέρχεται στο στόμα, μετά τη μάσηση, προωθείται στο στομάχι μέσω ενός μυϊκού σωλήνα που ονομάζεται οισοφάγος. Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι η επιστροφή του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο και πολλές φορές έως και τηστοματική κοιλότητα κατά τη διάρκεια του γεύματος ή και μετά. Οφείλεται σε χαλάρωση ή ανεπάρκεια του σφιγκτήρα που συνδέει το κάτω μέρος του οισοφάγου με το στομάχι. Στη βρεφική ηλικία είναι πολύ συχνή, λόγω ανωριμότητας του σφιγκτήρα και θεωρείται φυσιολογική. Πρόκειται για τις γουλίτσες (αναγωγές) που παρατηρούνται στα βρέφη στη φάση του ρεψίματος ή σε άλλη τυχαία στιγμή, ανεξαρτήτως εάν θηλάζουν ή όχι. Συνήθως, δεν προκαλεί πόνο και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων υποχωρεί εντελώς έως την ηλικία των 2 ετών. Η ΓΟΠ απαιτεί ειδική αντιμετώπιση μόνο όταν προκαλεί επιπλοκές, συμβαίνει ιδιαίτερα εύκολα ή πολύ συχνά και δεν βελτιώνεται καθώς το παιδί μεγαλώνει.

Τα συμπτώματα της ΓΟΠ συνήθως ξεκινούν στον πρώτο μήνα ζωής και χαρακτηρίζονται από συχνούς εμέτους, όχι ιδιαίτερης έντασης, μετά ή κατά τη διάρκεια του γεύματος. Σπανιότερα, η παρατεταμένη επαφή του όξινου περιεχομένου του στομάχου με το τοίχωμα του οισοφάγου μπορεί να προκαλέσει οισοφαγίτιδα με αποτέλεσμα το βρέφος να παρουσιάζει  ανησυχία, δυσφορία ή και κλάμα μετά το φαγητό. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις συνοδεύεται από άρνηση λήψης τροφής καθώς και στασιμότητα ή και απώλεια βάρους. Η ΓΟΠ μπορεί να προκαλέσει ακόμη και αναπνευστικά προβλήματα όπως βήχα, υποτροπιάζουσες βρογχιολίτιδες ή και πνευμονία από εισρόφηση, εάν το περιεχόμενο του στομάχου εισέλθει στους αεραγωγούς. Στα μεγαλύτερα παιδιά, το κύριο σύμπτωμα της ΓΟΠ είναι ο πόνος και το κάψιμο στο στήθος μετά τη λήψη τροφής. 

Η διάγνωση στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται με τη λήψη ιστορικού και την κλινική εξέταση, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί κάποια ειδική διαγνωστική εξέταση.

Εάν τα συμπτώματα της ΓΟΠ είναι ήπια, συνήθως αρκούν απλά, συντηρητικά μέτρα που σχετίζονται κυρίως με αλλαγές στον τρόπο σίτισης και κατάκλισης μετά τα γεύματα αλλά και στη διατροφή αν χρειαστεί. Στις περιπτώσεις έντονων και επίμονων συμπτωμάτων ή σε παρουσία επιπλοκών, ο παιδίατρος μπορεί να συστήσει τη λήψη ειδικής φαρμακευτικής αγωγής.  Η χειρουργική αντιμετώπιση είναι εξαιρετικά σπάνια και ενδείκνυται μόνο σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις που απειλούν τη ζωή του παιδιού.

Απλά μέτρα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ΓΟΠ ανάλογα με την ηλικία είναι:

Βρεφική ηλικία

• Δίνετε μικρά και συχνά γεύματα
• Αποφεύγετε να τοποθετείτε το βρέφος αμέσως μετά το γεύμα του σε οριζόντια θέση. Κρατήστε το όρθιο στην αγκαλιά σας ή φροντίστε, αν είναι μεγαλύτερο, να παραμείνει καθιστό με την πλάτη σε όρθια θέση για 20–30 λεπτά
• Ενημερώστε τον παιδίατρό σας. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να βοηθήσει η λήψη ειδικού γάλακτος
• Αποφεύγετε τα όξινα φρούτα όταν το βρέφος ξεκινήσει τις στερεές τροφές

Παιδική ηλικία

• Φροντίστε για τη διατήρηση φυσιολογικού βάρους στο παιδί σας
• Αποφεύγετε τη χορήγηση ερεθιστικών τροφών όπως όξινα φρούτα, σοκολάτα, λιπαρά, τηγανητά ή πικάντικά φαγητά

Εφηβική ηλικία

• Ενημερώστε τον έφηβο/η για το πόσο βοηθάει στην υποχώρηση των συμπτωμάτων της ΓΟΠ η διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά όρια. Επιπλέον, εξηγήστε ότι θα πρέπει να προσέχει τη διατροφή του/της και να γνωρίζει ότι η καφεΐνη, το αλκοόλ και το κάπνισμα ενοχοποιούνται για την πρόκληση ή την επιδείνωση προϋπάρχουσας ΓΟΠ.

Επικοινωνήστε με τον παιδίατρό σας εάν τα συμπτώματα είναι έντονα, επιμένουν παρά τη λήψη των παραπάνω συντηρητικών μέτρων ή εάν παρατηρήσετε κάτι από τα παρακάτω:

• συχνούς ή ρουκετοειδείς εμετούς ή εμετούς με αίμα ή πράσινο χρώμα
• πόνο, δυσφορία ή αδιαθεσία όταν το παιδί σας τρώει ή μετά το γεύμα
• το παιδί σας δεν παίρνει ή χάνει βάρος
• τα συμπτώματα συνοδεύονται από πυρετό