Κοινό κρυολόγημα

Το κοινό κρυολόγημα είναι η πιο συχνή μορφή λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος στα παιδιά. Πρόκειται για μια ιογενή λοίμωξη, δηλαδή λοίμωξη που οφείλεται σε κάποιο ιό. Οι ιοί είναι μικροοργανισμοί πολύ μικρότεροι και με πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά από τα μικρόβια.

Το κρυολόγημα είναι συχνότερο κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες, όχι τόσο λόγω του κρύου αλλά εξαιτίας κυρίως των στενότερων επαφών σε κλειστούς χώρους. Οι ιοί που ευθύνονται για το κοινό κρυολόγημα μεταδίδονται, κυρίως, με το φτέρνισμα, τον βήχα και την επαφή με μολυσμένα χέρια.

Είναι απολύτως φυσιολογικό για ένα παιδί να “κρυολογεί”, να νοσεί δηλαδή από κοινό κρυολόγημα αρκετές φορές τον χρόνο, γιατί στο περιβάλλον κυκλοφορούν εκατοντάδες διαφορετικοί ιοί με τους οποίους το ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού έρχεται σε επαφή για πρώτη φορά.

 Επιπλέον, τα κρυολογήματα είναι ιδιαίτερα συχνά στα μικρά παιδιά λόγω του συγχρωτισμού τους με άλλα παιδιά, σε κλειστούς χώρους για μεγάλο διάστημα της ημέρας, κατά την παραμονή τους στους βρεφο-νηπιακούς σταθμούς.

 Ένα παιδί προσχολικής ηλικίας αναμένεται να νοσήσει από κοινό κρυολόγημα, κατά μέσο όρο, τουλάχιστον 6 φορές το χρόνο.  Σταδιακά, ο οργανισμός αναπτύσσει ανοσολογικούς μηχανισμούς και αμύνεται στις ιώσεις.

Το κοινό κρυολόγημα συχνά συγχέεται με τη γρίπη. Η γρίπη είναι και αυτή μια ίωση, η οποία όμως οφείλεται στον ιό της γρίπης σε αντίθεση με το κοινό κρυολόγημα το οποίο μπορεί να προκληθεί από περισσότερους από 200 διαφορετικούς ιούς (συνηθέστερα ρινοϊούς). Κατά συνέπεια, το εμβόλιο κατά της εποχικής γρίπης προστατεύει μόνο από τον ιό της γρίπης και όχι από άλλους ιούς που μπορεί να προκαλέσουν το κοινό κρυολόγημα.

Τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος δεν διαφέρουν στα παιδιά και στους ενήλικες. Το φάσμα των συμπτωμάτων είναι πολύ ευρύ και μπορεί να περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:

• βουλωμένη μύτη ή αυξημένες εκκρίσεις (μύξες) από τη μύτη
• βήχα
• πονόλαιμο
• πόνο στα αυτιά
• φτέρνισμα
• πονοκέφαλο
• κόκκινα μάτια
• πρησμένους λεμφαδένες στον λαιμό
• πυρετό, συνήθως όχι υψηλό
• ανορεξία και γενικότερα αίσθημα αδιαθεσίας

Σπάνια ένα κοινό κρυολόγημα μπορεί να έχει επιπλοκές όπως την εμφάνιση ωτίτιδας, λαρυγγίτιδας ή πνευμονίας. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα συμπτώματα του  κοινού κρυολογήματοςυποχωρούν σε 5–7 ημέρες χωρίς να απαιτείται η λήψη αντιβίωσης και δεν αποτελούν ιδιαίτερο λόγο ανησυχίας.

Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται για να θεραπεύσουν ασθένειες που προκαλούνται από μικρόβια (π.χ. στρεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγδαλίτιδα,  πνευμονία) και επομένως δεν είναι αποτελεσματικά για τη θεραπεία του κοινού κρυολογήματος και των άλλων ιώσεων (π.χ. γρίπη).

Για την αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος με απλά μέτρα :

• Καθαρίστε τη βουλωμένη μύτη με διάλυμα φυσιολογικού ορού (αλατούχο διάλυμα)

Η είσοδος του φυσιολογικού ορού στη μύτη είναι δυσάρεστη και προκαλεί αίσθημα πνιγμονής στα παιδιά. Ως εκ τούτου, η χρήση του συνιστάται να γίνεται με μέτρο και με γνώμονα την ανάγκη του παιδιού να ανακουφιστεί. Είναι σημαντικό το παιδί να μάθει αρκετά νωρίς “να φυσάει” τη μύτη του (περίπου στην ηλικία των 2 ετών), αλλά και να μάθει να βάζει μόνο του ορό στη μύτη του με τη χρήση κάποιου από τα ρινικά σπρέι. Έτσι, η ανάγκη για χρήση ορού ή μειώνεται ή γίνεται περισσότερο αποδεκτή από το παιδί.

• Φροντίστε το άρρωστο παιδί σας να πίνει άφθονα υγρά
• Φροντίστε να ξεκουράζεται και να τρώει καλά
• Συμβουλευτείτε τον παιδίατρο για την ενδεχόμενη λήψη αντιπυρετικών ή παυσίπονων (όχι ασπιρίνη) στην περίπτωση που το παιδί έχει πυρετό, πόνο ή γενικότερη αδιαθεσία
• Όλα τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να πλένουν τακτικά τα χέρια τους με νερό και σαπούνι προκειμένου να περιοριστεί η μετάδοση του ιού
• Τα αποσυμφορητικά της μύτης θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο μετά από υπόδειξη του παιδίατρου και ποτέ για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 2–3  ημερών, γιατί μπορεί να έχουν τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα
• Δεν χορηγείται αντιβίωση γιατί δεν είναι αποτελεσματική έναντι των ιών
• Δεν ενδείκνυται η χορήγηση αντιβηχικών

Προτεινόμενα απλά μέτρα πρόληψης του κοινού κρυολογήματος (αλλά και γενικότερα των λοιμώξεων του αναπνευστικού) είναι:

• Αποφυγή συγχρωτισμού και κλειστών, μη καλά αεριζόμενων χώρων, ιδίως τους χειμερινούς μήνες
• Συχνό πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι μετά την επιστροφή από εξωτερικούς χώρους, πριν το φαγητό και μετά την επαφή με άρρωστα άτομα
• Καλός αερισμός των χώρων του σπιτιού
• Αποφυγή στενής επαφής με άτομα που παρουσιάζουν συμπτώματα από το αναπνευστικό (βήχα, καταρροή) ιδίως όταν πρόκειται για βρέφη μικρότερα των 3 μηνών

Για την πρόληψη της μετάδοσης του κοινού κρυολογήματος σε άλλους, είναι σημαντικό όταν το παιδί βήχει ή φτερνίζεται να χρησιμοποιεί χαρτομάντιλο ή το εσωτερικό του αγκώνα του (όχι τις παλάμες του) και πάντα να ακολουθεί καλό πλύσιμο των χεριών.

Οι γονείς θα πρέπει να επικοινωνήσουν με τον παιδίατρο όταν το παιδί:

• έχει υψηλό πυρετό που δεν υποχωρεί με αντιπυρετικό
• δεν τρώει και δεν πίνει υγρά
• έχει συχνούς εμετούς
• παραπονιέται για έντονους και επίμονους πονοκεφάλους
• έχει δυσκολία στην αναπνοή
• έχει ωχρό χρώμα, κακή γενική διάθεση και θέλει συνεχώς να κοιμάται
• δεν παρουσιάζει σημάδια βελτίωσης σε δύο 24ωρά

Κοινό κρυολόγημα από κρύο ή ίωση;

Όταν ένα άτομο εκτεθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα σε χαμηλή θερμοκρασία, αυξημένη υγρασία, αέρα ή  βροχή χωρίς να είναι κατάλληλα προστατευμένο, αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πτώση των αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού και την ελάττωση της ανοσίας, με συνέπεια ο οργανισμός να είναι περισσότερο ευάλωτος σε ιούς που κυκλοφορούν στο περιβάλλον.

Συνεπώς, δεν είναι το κρύο η αιτία που αρρωσταίνουμε από κοινό κρυολόγημα (όπως συνήθως πιστεύουν πολλοί γονείς) αλλά οι ιοί. Η λανθασμένη αυτή εντύπωση έχει δημιουργηθεί επειδή αρρωσταίνουμε συχνότερα κατά τους χειμερινούς μήνες. Το κρύο, όπως και η σωματική ή ψυχολογική κούραση, δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για να προσβάλλουν τον οργανισμό οι ιοί που κυκλοφορούν στο περιβάλλον και να εκδηλωθούν ιώσεις όπως το κοινό κρυολόγημα ή η γρίπη.  Επιπρόσθετα, κατά τους χειμερινούς μήνες, λόγω του κρύου, οι άνθρωποι συνηθίζουν να περιορίζονται σε κλειστούς, μη καλά αεριζόμενους χώρους, όπου οι συνθήκες συγχρωτισμού ευνοούν τη μετάδοση των ιώσεων από άτομο σε άτομο. 

Κατά συνέπεια, εφόσον ένα βρέφος/παιδί είναι ντυμένο κατάλληλα, δεν θα πρέπει να στερείται την καθημερινή του έξοδο την περίοδο του χειμώνα, ενώ θα πρέπει να αποφεύγεται ο στενός συγχρωτισμός σε κλειστούς χώρους και να ενθαρρύνεται το συχνό πλύσιμο των χεριών.